سلام
یکی از نکات مهم در باره اسلام،حکمت و فلسفه مصالح و مفاسد در اسلام است.
از دیدگاه علمای پیروان اهل بیت علیهم السلام، تمام احکام اسلامی تابع مصالح و مفاسد است،
و شناخت تمام مصالح و مفاسد توسط عقل ولو به کمک تجربه به تنهایی ممکن نیست ، انتظار بشر از دین بر فرض تنزل از نقد گذشته در صورت به عنوان یک معیار، برای شناخت حقایق دینی، توجیه پذیر است که اثبات شود با تجربه علمی و یا عقل، بشر می تواند تمام مصالح و مفاسد احکام را بفهمد،
توضیح ، از ادله قرآنی و حدیثی استفاده می شود که اعمال فردی و اجتماعی انسان در حوزه های مختلف اثر گذار است،
۱/ در کمال و نقض خود فرد عمل کننده،
۲/ در سرنوشت فردی و اجتماعی او ،
۳/ در عذاب های دنیایی ،
۴/ در رفع و یا تقویت آثار اعمال دیگر،
در افراد دیگر و جامعه که دران زندگی می کند،
۵/ در آخرت و زنده گی اخروی
و بسیاری از این حوزه قابل تجربه علمی و فهم دقیق عقلی نیست،
وقتی که بشر نمی تواند با عقل و تجربه علمی تمام اثرات اعمال انسان ها را بفهمد، طبعا نمی تواند بر مصالح و مفاسد احکام احاطه پیدا کنند،
وقتی نتوانیست مصالح و مفاسد کامل اعمال را بفهمد طبعا انتظارات او بر فرض که بر اساس خود محوری، و خود خواهی و هواهای نفسانی نباشد، انتظارات خالصانه و بر خواسته از عقل ، تفکر ، تجربه شخصی و جمعی علمی بشر هم باشد، باز نمی تواند معیار مطمئن برای فهم دین شناسی و گرفتن بخش موافق انتظار و کنار گذاشتن بخش مخالف انتظار باشد،
وقتی چنین بود ادعای اینکه شاید مصالح و مفاسد انسان و جامعه انسانی در عمل به آن دسته از احکامی باشد که ما آنرا مخالف انتظار بشر می دانیم ، دلیل بر نفی ندارد،
به عبارت دیگر و اصطلاح اصولی انتظار بشر از دین یکی از مبانی شناخت دین و فهم احکام اسلامی در کنار قران، سنت نیست، و هم چنین انتظار بشر از دین به عنوان یک اصل و قاعده حاکم فقهی نظیر قاعده ثانوی فقهی لاضرر ، و لاحرج هم نمی باشد که محدود کننده احکام اولیه اسلامی باشد،
و قتی انتظار بشر از دین نه از مبانی دین شناسی بود و نه از اصول و قاعده حاکم بر احکام اولیه بود ، طبعا محدود کردن احکام اولیه اسلامی به انتظار بشر از دین بلاوجه خواهد بود،
بلکه در موارد ما دلیل بر خلاف هم داریم اگر انتظار بشر از دین را به محبت و کراهت افراد بشر تلقی کنیم ،« عسی آن تکره شیئا و هو خیر لکم و عسی ان تحب شیئا و هو شر لکم»
دین از یک نظر شبیه دارو برای درمان درد است،اگر مریض به پزشک مراجعه کند، پزشک برای او داروی را تجویز کند. که اتفاقا مریض سخت از آن کراهت دارد و انتظار نداشته است که پزشک آن دارو را تجویز کند،
مریض نمی تواند دراین صورت دارو پزشک را براساس محبت و کراهت خودش و انتظار و عدم انتظار خود تقسیم کند و آن بخشی را مصرف کند که دوست دارد و انتظار داشته است ،
دین و احکام دینی هم این چنین است، بر اساس حب و بغض و انتظار و عدم انتظار قابل اخذ نیست ، چه بسا آنچه را که دوست ندارد و بر خلاف انتظار اوست ، طبق مصلحت و خیر او می باشد و چه بسا انچه را دوست دارد و مطابق انتظار او است برخلاف مصلحت و ضرر او می باشد ،
طبعا براساس انتظار و عدم انتظار نمی شود دین و ارزش های دینی را توسعه داد و یا محدود کرد.
با سپاس از نگاهتان